Overwerken door personeelstekort?

Wat is overwerken?

Je hebt er vast mee te maken gehad. Jijzelf, of een vriend / familielid moest meer uren werken dan de normale werkweek van diegene: overwerken. Wettelijk gezien bestaan er twee varianten van deze extra uren: ‘meerwerk’ en ‘overwerk’. Meerwerk is werktijd tot het maximale aantal uren in een fulltime werkweek. Overwerk is werktijd boven het maximale aantal uren in een fulltime werkweek. Voor overwerk krijg je extra betaald, maar voor meerwerk niet. Vaak zijn de extra verdiensten in de vorm van een toeslag die kan variëren van 25% tot soms zelfs 200%.

Wanneer een flexwerker normaal gesproken 24 uur per week werkt maar de opdrachtgever vraagt hem / haar om 32 uur te werken, dan is dit wettelijk gezien ‘meerwerk’. Dit is dus geen overwerk en hier hoeft de flexwerker ook niet extra voor uitbetaald te worden. Uiteraard moeten de gewerkte uren wel betaald worden, maar er is geen toeslag van toepassing. De reden hiervan is dat het oneerlijk is voor collega’s die normaal 32 uur werken. Die krijgen ook geen toeslag voor die uren boven de 24 uur die ze werken.

Overwerken is dus alleen het werk boven het maximale aantal uren in een werkweek bij dat bedrijf, of wat vastligt in een cao waar het bedrijf onder valt. Wanneer jouw opdrachtgever bijvoorbeeld werkweken van 40 uren hanteert maar de flexwerker werkt 44, dan moet de 4 uren extra met een toeslag uitbetaald worden.

In veel cao’s is er een standaard werkweek van 40 uur. De laatste jaren wordt dat steeds vaker in cao onderhandelingen naar beneden bijgesteld naar 38 uur per week. Er zijn ook cao’s die het bedrijf zelf laten kiezen tussen een aantal varianten als standaard werkweek. En het kan ook voorkomen dat er in een bedrijf vanwege de aard van het werk verschillen zitten in de standaard werkweek. Stelregel is dat als collega’s dezelfde taken hebben en dezelfde functie, dat ze ook dezelfde standaard werkweek in uren hebben. Uiteraard kan de flexwerker er wel voor kiezen om parttime te werken.

Mag de flexwerker verplicht worden meer uren te werken?

Deze vraag kent meerdere antwoorden. Het ligt aan wat er in het arbeidscontract of in de cao is afgesproken. Staat hierin aangegeven dat de flexwerker gevraagd kan worden om over te werken? Dan mag dit niet zomaar geweigerd worden. In diverse branches is dit het geval wanneer er sprake is van een een grote flexibiliteit in het werk of als er een grote afhankelijkheid is van bijzondere omstandigheden buiten de invloedssfeer van de opdrachtgever. Denk bijvoorbeeld aan hulpdiensten.

Een flexwerker mag ook niet zomaar weigeren als daarmee het bedrijf in de problemen komt door de afwezigheid van de flexwerker. Denk dan bijvoorbeeld aan een restaurant dat niet open kan omdat er geen personeel is. Echter, hier is redelijkheid en overleg tussen flexwerker en opdrachtgever belangrijk.

Toch is er een groot grijs gebied. Flexwerkers mogen weigeren wanneer zij een goede reden hebben. Maar wat is een goede reden? Voor de flexwerker is dat een jarig familielid, maar dat is voor de opdrachtgever misschien niet een goede reden. Een ander voorbeeld: de flexwerker heeft al verlof gekregen voor de betreffende periode maar ineens wordt het druk. Als het bedrijf daardoor in grote problemen komt mag je de flexwerker vragen om te komen werken. Maar eventuele kosten, zoals een reeds geboekte vakantie, draai je dan wel voor op. En wanneer een werkgever flexwerkers structureel vraagt om over te werken mag er geweigerd worden door de flexwerker. Dan moet de opdrachtgever een andere oplossing vinden voor het personeelstekort.

Als opdrachtgever moet je je houden aan de Arbeidstijdenwet. Flexwerkers mogen nooit meer dan 60 uur per week werken en over een periode van vier weken mag het weekgemiddelde niet hoger liggen dan 55 uur.

Andere taken verplichten

Flexwerkers worden aangenomen voor een bepaalde functie met bijbehorende taken. Het is de bedoeling dat zij ingezet worden om die functie en die taken uit te voeren. Toch mag je als opdrachtgever vragen of zij andere taken uit willen voeren in het verlengde van hun functie en taken. Dat is vaak contractueel vastgelegd. Echter moet zo’n verzoek wel redelijk zijn. Je mag flexwerkers dus niet vragen taken uit te voeren die ver onder of boven hun niveau zijn. Je vraagt de schilder dus niet om de afwas te doen, maar vragen of hij / zij timmerwerkzaamheden uit wil voeren mag wél. Let op: de flexwerker kan weigeren. Al helemaal als het daarmee overwerk wordt voor de flexwerker.

Soms kan het gewoon even niet anders en zijn er noodsituaties waar het nodig is om extra te helpen. Zorg als opdrachtgever voor goede communicatie en als flexwerker voor een flexibele opstelling. Daar kom je doorgaans een heel eind mee en daarmee houd je de werkrelatie prettig!

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen over overwerken en de wetgeving hieromtrent? Neem dan contact op met onze backoffice specialisten!